-
-
Konferencja TechSpo'21 odbywać będzie się w ramach obchodów Roku Lema.
-
We wrześniu 2021 roku po raz trzeci mamy przyjemność zaprosić Państwa do podjęcia rozważań nad zjawiskami, które mają swój początek w XXI wieku i powstały na styku nowoczesnych technologii oraz działalności społeczno-kulturowej człowieka.
-
Celem wydarzenia jest kontynuacja dyskusji o technologicznie stymulowanych przemianach społecznych i kulturowych, które zostały zapoczątkowane podczas dwóch edycji konferencji w 2016 i 2018 roku.
TechSpo'21 Technologiczne wytwarzanie światów
Cel konferencji
Tech/Spo to forum wymiany myśli nad najważniejszymi technologicznymi oraz społecznymi aspektami współczesności. Celem wydarzenia jest dyskusja o technologicznie stymulowanych przemianach społecznych i kulturowych, która jest kontynuacją wcześniejszych edycji konferencji (2016 i 2018 rok). W 2021 roku chcemy zaprosić Państwa do Krakowa wirtualnie. Podejmiemy rozważania nad zjawiskami, które mają swój początek w XXI wieku i powstały na styku nowoczesnych technologii (również cyfrowych) oraz działalności społeczno-kulturowej człowieka. Zależy nam na podejściu prospektywnym, próbach diagnozy obecnej sytuacji, naukowej debacie wokół najbardziej aktualnych zjawisk, a w efekcie zebraniu rekomendacji, formułowanych z myślą o przyszłości.
Edycja 2021 dodatkowo odbywa się w Roku Stanisława Lema, ustanowionym Uchwałą Sejmu RP z dnia 28 listopada 2020 roku, i jest częścią głównych obchodów jubileuszu 100. urodzin Stanisława Lema przypadających we wrześniu. Z tego też powodu zdecydowaliśmy się powiązać tematykę Tech/Spo – technologiczne tworzenie/wytwarzanie światów – z tym, czym się zajmował oraz o czym pisał Stanisław Lem, którego żywo interesował wpływ technologii na świat.
Technologiczno-społeczne zainteresowania czołowego pisarza fantastyki naukowej oraz futurologa Stanisława Lema osadzamy w szerokim spektrum zjawisk odnoszących się do technologicznego wytwarzania światów. Jedną z charakterystycznych cech twórczości pisarza było konstruowanie literackiej rzeczywistości tak, by sprawiała ona wrażenie przyszłej normalności i codzienności. Nie poprzestawał on jedynie na prezentowaniu najnowszych osiągnięć techniki jako rzeczy oswojonych, ale również stawiał pytania o rolę człowieka w relacji z nimi i jej konsekwencje.
Problematyka
Konferencja Tech/Spo staje się cyklicznym forum debaty wokół najbardziej aktualnych i istotnych zjawisk społeczno-kulturowych. Dlatego zapraszamy do dyskusji nad następującymi zagadnieniami:
Data Science & AI
Trans_post_humanizm
Gaming i światotwórstwo
Roboty, boty, maszyny
VR, AR
Keynote Speaker
prof. Elana Gomel
Uniwersytet w Tel-Avivie, Izrael
The Loud Silence of the Other: Stanislaw Lem and the Limits of Humanity
Stanisław Lem jest prawdopodobnie największym pisarzem science fiction ostatniego stulecia. Ale jego znaczenie dla naszych czasów – antropocenu i globalnych pandemii – nie zostało dostatecznie podkreślone. W tym wykładzie prof. Gomel chciałaby pokazać, że powieści Lema są głęboką i niepokojącą odpowiedzią na spotkanie ludzkości z tym, co nieludzkie. W czasach, gdy ograniczenia światopoglądu skoncentrowanego na człowieku stają się boleśnie oczywiste, kwestionowanie przez Lema antropocentryzmu i humanizmu jest ważniejsze niż kiedykolwiek. Prof. Homel omówi powieści Lema o kontakcie z obcymi – Eden, Solaris, His Master’s Voice i Fiasco – jako próby przedstawienia tego, co nieprzedstawialne, co leży poza ludzkim zrozumieniem i władzą. Bez precedensu w literaturze science fiction, obcy Lema wymykają się stereotypom życzliwości lub wrogości, przyjaciel lub wróg. Nie można się z nimi porozumieć, ale właśnie ten brak komunikacji odsłania ograniczenia ludzkiego języka i myśli. Milczenie Innego przez Lema mówi o niepowodzeniu skupionego na człowieku spojrzenia na wszechświat.
prof. Paweł Frelik
Uniwersytet Warszawski
Światoczucie – wirtualne światy i afekt
Profesor uczelni w Ośrodku Studiów Amerykańskich UW, gdzie prowadzi również Pracownię Tekstów i Mediów Spekulatywnych. Naukowo zajmuje się science fiction i współczesną kulturą audiowizualną, szczególnie grami wideo i filmem. Jest autorem,
między innymi, ponad 100 publikacji zagranicznych w tych dziedzinach, członkiem rad redakcyjnych Science Fiction Studies (USA), Extrapolation (USA/UK) oraz Journal of Gaming and Virtual Worlds (UK) oraz współredaktorem serii książkowej New Dimensions in Science Fiction wydawanej przez University of Wales Press. W latach 2013–2014 był prezesem Science Fiction Research Association, największej i najstarszej na świecie organizacji naukowej zajmującej się badaniami nad SF i pierwszym prezesem i członkiem zarządu spoza Ameryki Północnej w prawie 50-letniej historii organizacji. Obecnie jest Division Head Sekcji Science Fiction w International Association for the Fantastic in the Arts (USA). W 2017 był pierwszym nie-anglojęzycznym laureatem amerykańskiej nagrody Thomas D. Clareson Award za działalność na rzecz badań nad science fiction.
Panel 1 (13.09.2021)
SF jako fikcje społeczne?
Literatura science fiction to nie tylko akcja czy gra z motywami naukowymi i technologicznymi: w znacznej części przypadków jest ona również formą refleksji na temat zjawisk społecznych i kulturowych. Z takiej perspektywy dzieła Isaaca Asimova, Jamesa Coreya, Jacka Dukaja, Grega Egana, Roberta Heinleina, Franka Herberta, Stanisława Lema, Petera Wattsa i wielu innych pisarzy SF można potraktować jako eksperymenty myślowe na temat możliwych światów społecznych. Te eksperymenty przypominają grę w “co by było, gdyby”: gdyby historia potoczyła się inaczej lub gdyby usunąć albo dodać jakąś gałąź technologii bądź zmienić prawa przyrody. Specyfiką twardej SF jest to, że świat przedstawiony nie jest traktowany wyłącznie jako tło historii, ale coś, co w istotny sposób określa narrację, postacie, wydarzenia. W przypadkach niektórych dzieł SF odnieść można nawet wrażenie, że snuta historia jest jedynie pretekstem dla zaprezentowania kompleksowego, przemyślanego w szczegółach – także od strony społecznej, kulturowej i politycznej – świata. W ramach panelu zastanowimy się wspólnie, jakie pożytki mogą płynąć z SF dla badaczy i badaczek reprezentujących dyscypliny społeczne i humanistyczne.
Łukasz Afeltowicz
Akademia Górniczo-Hutnicza,
Kraków
pracownik Wydziału Humanistycznego AGH w Krakowie, interesuje się społecznymi studiami nad nauką i technologią, badaniami w działaniu i socjologią środowiskową. Po godzinach czytuje SF w odmianach i formatach wszelakich. W ramach odpoczynku od Egana, Wattsa i Wolfa sięga do Corey’a, Resnicka lub Sheckley’a, ale nie zapomina o klasykach takich jak Asimov, Heinlein, Lem czy Strugaccy.
Krzysztof Pietrowicz
Uniwersytet Mikołaja Kopernika,
Toruń
pracuje na stanowisku profesora w Instytucie Socjologii UMK oraz piastuje funkcję jego dyrektora. Jego zainteresowania obejmują m.in. relacje pomiędzy technologią a społeczeństwem, solucjonizm, praktyczne zastosowanie nauk społecznych oraz analizę sieciową. Współautor książki “Maszyny społeczne” (Warszawa, 2013), autor pracy “Podejścia sieciowe w socjologii” (Bydgoszcz, 2016). W wolnych chwilach lubi podczytywać SF, m.in. Stanisława Lema, Petera Wattsa, Jacka Dukaja czy Neala Stephensona.
Jacek Sobota
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn
pracownik Instytutu Filozofii UWM na stanowisku adiunkta. Autor trzech monografii, w których zajmuje się wymiarem filozoficznym literatury fantastycznonaukowej, tj.: “Konflikty moralne: Literatura fantastycznonaukowa jako próba symulacji sytuacji konfliktowych” (Olsztyn, 2011), “Filozofia fantastyki” (Olsztyn, 2016), “Od zniewolenia do chaosu” (Olsztyn, 2019). Również pisarz i krytyk literacki związany z praktyką i teorią literatury science fiction. Autor książek beletrystycznych: “Głos Boga” (Wrocław, 2006), “Padlina” (Wrocław, 2007), “Wieczór trzech psów (Stawiguda, 2016) oraz zbioru felietonów i tekstów krytycznych “Wyznania idioty” (Stawiguda, 2016). Ceni książki Lema, Dicka i braci Strugackich. Z nowszej fantastyki czyta: Dukaja, Wattsa, Chianga.
Dominika Oramus
Uniwersytet Warszawski, Warszawa
pracuje na stanowisku profesora w Instytucie Anglistyki UW. Prowadzi seminaria magisterskie i doktoranckie poświęcone prozie współczesnej oraz zajęcia kursowe. Zainteresowania badawcze: science fiction, nauki ścisłe versus humanistyka, poetyka brytyjskiego postmodernizmu, Twórczość pisarzy współczesnych: Angela Carter, Stanisław Lem, J.G. Ballard. Autorka między innymi takich książek, jak “Grave New World. The Decline of the West in the Fiction of J.G. Ballard” (Toronto, 2015) oraz “Stany splątane. Fizyka a literatura współczesna” (Kraków, 2020). Więcej: https://oramus.edu.pl/
Gość specjalny
Marcin Blacha
Dyrektor fabuły, CD Projekt Red
“Świat to za mało"
Z wykształcenia inżynier, zawodowo scenarzysta gier komputerowych. Od 2005 roku pracuje
w CD Projekt Red najpierw jako projektant, potem jako główny scenarzysta, a obecnie jako
dyrektor fabuły. Współtworzył serię gier o Geralcie oraz Cyberpunka 2077.
Panel 2 (14.09.2021)
Jak pisać światy gry wideo?
Projektowanie świata gry wideo kojarzy się z zaawansowanymi silnikami graficznymi, algorytmami wyzwalającymi określone zdarzenia w przestrzeni gry, projektowaniem poziomów, aren walk z bossami czy rysowaniem olśniewających grafik koncepcyjnych. Jak jednak pisze się gry wideo? Czy prototypowaniem świata w game design documencie może zająć się humanista po polonistyce albo kulturoznawstwie? Co powinien umieć i jakie umiejętności priorytetyzować? Innymi słowy: czy warsztat twórczego pisania (creative writing) przydaje się wyłącznie do pisania questów i sidequestów czy może powinniśmy uczyć także projektowania większych systemów narracyjnych? Albo doświadczeń narracyjnych, wyłaniających się z interakcji z grą (jej lokacjami czy przedmiotami, jak choćby w wypadku serii Dark Souls)? A jeśli tak, to jak to robić? Ten szereg pytań byłby zaledwie wstępem do dyskusji, która może być kolejnym argumentem do szerszej i pilniejszej debaty dotyczącej tego, co szkolnictwo wyższe mogłoby zaoferować branży gier wideo i vice versa – ale również i przyczynkiem do rozmowy o zmieniającym się dynamicznie krajobrazie współczesnej kultury, chętniejszej dziś dużym transmedialnym światom-franczyzom niż jednorazowym doświadczeniom fabularnym, trudnym do zmonetyzowania w dalekosiężnych strategiach marketingowych i producenckich.
Krzysztof Maj
Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków
groznawca, teoretyk narracji fantastycznych i światotwórczych;
adiunkt w Katedrze Technologii Informacyjnych i Mediów Wydziału Humanistycznego Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie; autor książek Allotopie. Topografia światów
fikcjonalnych (2015) i Światotwórstwo w fantastyce. Od przedstawienia do zamieszkiwania (2019); współredaktor książek More After More. Essays Commemorating the Five-Hundredth
Anniversary of Thomas More’s Utopia (2016), Narracje fantastyczne (2017), Ksenologie (2018) oraz Dyskursy gier wideo (2019).
Barbara Kciuk
Narrative Designer, Bloober Team
Narrative Designer w firmie Bloober Team, gdzie zajmuje się zależnościami między mechaniką a fabułą. Pracowała między innymi przy grach Blair Witch oraz The Medium. Z zamiłowania wieczny student, wciąż szukający nowej wiedzy, którą potem z powodzeniem wykorzystuje w swoich projektach. Najbardziej ceniona gra: Pathologic
Justyna Janik
Uniwersytet Jagielloński,
Kraków
kulturoznawczyni i groznawczyni, prowadząca badania na Uniwersytecie Jagiellońskim w Instytucie Sztuk Audiowizualnych. Działa również w ramach pracy Ośrodka Badań Groznawczych UJ i związanej z nim krakowskiej grupy badaczy LvL.Up. Badawczo interesuje się filozofią i estetyką gier cyfrowych. Szczególnie bliskie jest jej zagadnienie cyfrowej materialności, ale podejmuje również tematy związane z cyfrową performatyką, studiami nad przestrzenią cyfrową oraz różnymi zjawiskami kultury cyfrowej. Bliskie są jej też estetyczne rozważania Tadeusza Kantora, które stara się zinterpretować w kontekście groznawczym.
Magdalena Sroka
Alvernia XR, Prezes Zarządu Alvernia Planet Sp. z o.o.
krakowianka, polska menadżerka kultury, producentka i koordynatorka wielkich
wydarzeń kulturalnych, festiwalowych, rozrywkowych i sportowych. Współtwórca dokumentów
strategicznych i polityk publicznych. Absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego (filologia polska, specjalizacja: teatrologia) w Krakowie.
W latach 1998–2003 była związana z Biurem Festiwalowym Kraków 2000, w którym odpowiadała za
projekty kulturalne związane z otrzymanym przez Kraków tytułem Europejskiej Stolicy Kultury.
Współtworzyła pierwszą strategię promocji Krakowa na lata 2003–2007. Współpracowała z biurem programowym Expo 2005. W latach 2003 – 2008 organizowała we współpracy z Elżbietą Penderecką
Wielkanocny Festiwal im. Ludwiga van Beethovena i pełniła funkcję dyrektora biura Stowarzyszenia
Beethovenowskiego.
W roku 2008 wygrała konkurs na stanowisko dyrektora Krakowskiego Biura Festiwalowego i
odpowiadała za rozwój oferty kulturalnej i festiwalowej miasta. Twórczyni Krakowskiej Komisji Filmowej i Regionalnego Funduszu Filmowego w Krakowie oraz ekspertka Kongresu Kultury Polskiej.
W latach 2010–2015 wiceprezydent Krakowa ds. kultury, promocji miasta, turystyki i sportu. W roku
2015 jednogłośnie wygrała konkurs na stanowisko dyrektora Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej,
funkcję tę pełniła do 2017 roku. Opracowała nowy system wsparcia dla sektora audiowizualnego w
Polsce, w tym wsparcie finansowe dla filmów dla młodych widzów oraz program wsparcia
koprodukcji dla mniejszości międzynarodowej.
Zdobyła duże doświadczenie międzynarodowe podczas współpracy z UNESCO, Międzynarodowym
Komitetem Olimpijskim i Europejską Akademią Filmową. Od 2019 r. jest kuratorem programowym
Festiwalu Solidarność Sztuki w Europejskim Centrum Solidarności.
Od czerwca 2018 pełni funkcję Prezesa spółki Alvernia Planet będącej częścią międzynarodowej
grupy Gremi International.
W 2015 roku została odznaczona przez Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Małgorzatę
Omilanowską Brązowym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis za Zasługi dla Kultury oraz przez Prezydenta Jacka Majchrowskiego odznaką Honoris Gratia za zasługi dla Krakowa. Pełniła funkcję członka rady: Muzeum Narodowego w Krakowie, Narodowego Centrum Kultury Filmowej; Muzeum w Krakowie; oraz Rady Programowej Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski.
Organizator
Współorganizator
Patronaty honorowe
Patronaty medialne
Partnerzy
Konferencja jest współfinansowana ze środków:
